انواع مدرسه های مقطع دبستان، دبیرستان در آلمان چیست ؟



شرایط تحصیل در مدارس و نظام آموزشی کشور آلمان چگونه است؟

شرایط تحصیل در مدارس کشور آلمان

کشور آلمان دارای 16 ایالت است و در هر یک از این ۱۶ ایالت فدرال آلمان، یک سیستم متفاوت آموزش پرورش وجود دارد. رفتن به مدرسه در همه ایالت‌ها اجباری است و مدارک تحصیلی هر ایالت در سایر ایالات و در سرتاسر آلمان معتبر می‌باشد و دارای ارزش یکسانی است. تاریخ آغاز سال تحصیلی در ایالت‌های مختلف همزمان نیست.

در نظام آموزشی آلمان، همه کودکان باید معمولا از سن ۶ یا ۷ سالگی وارد مدرسه شوند و حداقل تا کلاس نهم را به صورت اجباری آموزش ببینند و تحصیل کنند. این قاعده کلی برای کودکان و نوجوانان پناهنده نیز به صورت یکسان اعمال می‌شود. هر کودکی که شش سال یا بیشتر از آن سن داشته باشد، معمولا پس از ورود به آلمان، باید در اولین فرصت ممکن وارد مدرسه شود.

دانش آموزان معمولاً به مدارس دولتی می روند که رایگان است و فقط مبلغ کمی باید برای هزینه تهیه کپی، مواد و یا گردش دسته‌جمعی، پرداخت شود. در مدارس خصوصی باید شهریه پرداخت شود.

نکته مهم: والدینی که از ورود فرزندان خود به مدرسه خودداری کنند، جریمه می‌شوند.

انواع مدارس در آلمان

در آلمان انواع مختلف مدرسه وجود دارد و نظام آموزشی مدارس در ایالت‌های مختلف آلمان، متفاوت است. همه کودکان در سن 6 یا 7 سالگی به مدرسه ابتدایی (Grundschule/Primarschule) و پس از پایان کلاس چهارم (در بعضی از ایالت‌ها بعد از کلاس ششم) به مدارس متوسطه مختلفی می‌روند. غالباً در کلاس چهارم مدارس ابتداییGrundschule/Primarschule) ) به فرزندان توصیه می‌شود به کدام مدرسه برود که در برخی از ایالت‌های فدرال، نمرات دانش آموزان و ارزیابی‌های معلمان تعیین می‌کند که فرزندان باید به چه نوع مدرسه متوسطه یا دبیرستانی بروند. اما در بعضی از ایالت‌های فدرال آلمان، معلمان تنها می توانند پیشنهاد خود را ارائه دهند و درنهایت والدین در این باره تصمیم نهایی را می‌گیرند.

نمرات خوب، گزینه‌های بهتر و فرصت‌هایی بیشتری به فرزندان می‌دهد که بعدا به مقاطع تحصیلی بالاتر و حرفه‌های اصلی دسترسی پیدا کند. در برخی از ایالت‌های فدرال آلمان، نمرات دانش آموزان و ارزیابی‌ معلمان تعیین می‌کند که فرزند شما باید به چه نوع مدرسه متوسطه یا دبیرستانی در آلمان برود.

نوع بالاتر، مدرسه رئال شوله (Realschule) است (کلاس پنجم تا دهم). پس از پایان مدرسه رئال شوله، مدرک پایان مدرسه رئال شوله دریافت می‌شود. پس از پایان مدرسه هاپت‌شوله و رئال‌شوله می‌توان آموزش حرفه‌ای را آغاز کرد.

نوع سوم، دبیرستان(Gymnasium) است (تا کلاس دوازدهم) که پس از پایان این مدرسه مدرک دیپلم متوسطه (Abitur) دریافت می‌شود و با این مدرک، تحصیل در دانشگاه های آلمان امکان‌پذیر است. در دبیرستان دو تا سه زبان خارجی – مانند انگلیسی و فرانسوی - آموزش داده می‌شود.

در بعضی ایالت‌ها مدارس گزامت‌شوله (Gesamtschule) وجود دارد که در آن‌ها مدارس هاپت‌شوله، رئال‌شوله و دبیرستان در یک مجتمع مستقر است و تغییر مدرسه شاگردان – مثلاً از هاپت­شوله به رئال‌شوله آسان‌تر است. درمدارس دیگر نیز شاگردان می‌توانند نوع مدرسه خود را تغییر دهند اما سخت‌تر است. در همه ایالت‌ها مدارس دوزبانه، مدارس تقویتی Förderschulen) )، دبیرستان‌های تخصصی و دبیرستان‌های حرفه‌ای ( Fach- und Berufsoberschulen)نیز وجود دارد.

مدارس خصوصی نیز درکنار مدارس دولتی در آلمان وجود دارند. این مدارس معمولا توسط شرکت‌های خصوصی، کلیساها و یا انجمن‌های مختلف سازماندهی می‌شوند. این مدارس اغلب دارای یک مفهوم متمایز یا روش خاص تدریس هستند وبیشتر شان در بدل پرداخت پول که هزینه‌ای هنگفتی هم دارند، ارائه خدمات می‌کنند. اگر میخواهید فرزند شما به مدرسه خصوصی برود، ابتدا باید با آنها تماس بگیرید و شرایط و الزامات شامل شدن در آن مدرسه را بپرسید. شما می‌توانید لیست جامعی از تمام مدارس شهر خود را درقسمت معلومات عمومی درباره مدارس در ایالت خود بیابید.

زبان تحصیل در مدارس آلمان

زبان تحصیل در مدارس آلمان، زبان آلمانی می‌باشد. در مورد کودکانی که همراه والدین خود به آلمان مهاجرت کرده اند، کودکان زیر 10 سال در امر یادگیری یک زبان جدید ذهن خیلی فعالی دارند و حدودا در 6 ماه به زبان آلمانی مسلط می‌شوند. کودکان بالای 10 سال هر چند کندتر ولی باز توانایی بالقوه ای در یادگیری زبان آلمانی دارند. در مدارس دولتی آلمان، متاسفانه کلاس زبان آلمانی مخصوص کودکان مهاجر که به زبان آلمانی تسلط ندارند ارائه نمی‌شود. بهترین راه در این شرایط، گرفتن کلاس خصوصی برای کودک همزمان با مدرسه است. البته در مدارس خصوصی کلاس‌های فشرده آموزش آلمانی ارائه می‌گردد، کودکان ابتدا باید در کلاس‌های ویژه شرکت کنند که در آنها فقط زبان یاد می گیرند و با فرهنگ آلمانی آشنا می شوند. ازاین کلاس ها معمولا با نام Übergangsklassen))،Ü-Klassen) )، (Vorbereitungsklassen) و یا (Willkommensklassen) یاد می شوند. به طور کلی در این کلاس‌ها، کودکان برای ورود به مدارس عادی آماده می شوند. سپس، دانش آموزان به تدریج با توجه به سن، عملکرد و مهارت‌های زبان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و مطابق به آن وارد مدرسه‌های عادی می‌شوند. بسیاری از مدارس آلمان، چنین کودکانی را به 2 الی 3 سال پایه قبل تر می‌فرستند، تا زبان آلمانی را بصورت بنیادی همراه با کودکان 6-7 ساله یاد بگیرد.

ساعات شروع و پایان مدارس و تعطیلات در آلمان

روزهای کار مدارس در آلمان از دوشنبه تا جمعه و معمولا از ساعت 8 صبح تا 13 یا 15 میباشد. البته برخی مدارس روزهای شنبه را به برنامه ها و کلاسهای فوق برنامه اختصاص میدهند. کودکان پس از پایان درس می‌توانند به "محل نگهداری بعد از مدرسه شاگردان(Hort) " بروند و تا عصر بمانند. در آنجا می‌توانند ناهار بخورند و به آنها در انجام تکالیف درسی کمک می‌شود اما هزینه آن باید پرداخت شود. تعداد مدارس تمام روز ( که از 8 صبح آغاز میشود و تا پایان ساعت 16 یا 17 ادامه میابد ) مرتباً درحال افزایش است. کودکان می‌توانند در این مدارس، تمام روز و غالباً تا ساعت 16 یا 17 بمانند.
زمان شروع مدارس در آلمان اوایل سپتامبر تا اوخر ژوئن برابر با 10 شهریور تا اوایل تیر ماه میباشد.

سیستم رتبه بندی و نمره دادن در آلمان از ۱ تا ۶ است. ۱ بهترین درجه و ۶ بدترین است. دو بار در سال، دانش آموزان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و نمرات مشخص برای هر مضمون درسی دریافت می‌کنند. نمرات ارزیابی در میانه سال را معمولا در اواخر جنوری(Jan) صادر می شود و وسیله‌ای برای ارزیابی عملکرد دانش آموزان توسط والدین است. ارزیابی آخر سال قبل از تعطیلات تابستانی صادر می‌شود و تعیین می‌کند که آیا فرزند شما موفق شده است به کلاس بالاتر ارتقا پیدا کند یا نیاز به تکرار سال قبل دارد. در اکثر مدارس ابتدایی، در دوسال اول مدرسه نمرات خاصی در گزارش ارزیابی و کارنامه درج نمی‌شود، اما فقط یک ارزیابی مختصر عملکرد فرزند شما توسط معلم انجام می‌شود و نظراتی درمورد آن نوشته می‌شود.

واحدهای درسی، نمرات و مدارک دانش آموزان در مدارس آلمان

سیستم رتبه بندی و نمره دادن در آلمان از ۱ تا ۶ است. ۱ بهترین درجه و ۶ بدترین است. دو بار در سال، دانش آموزان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و نمرات مشخص برای هر مضمون درسی دریافت می‌کنند. نمرات ارزیابی در میانه سال را معمولا در اواخر جنوری(Jan) صادر می شود و وسیله‌ای برای ارزیابی عملکرد دانش آموزان توسط والدین است. ارزیابی آخر سال قبل از تعطیلات تابستانی صادر می‌شود و تعیین می‌کند که آیا فرزند شما موفق شده است به کلاس بالاتر ارتقا پیدا کند یا نیاز به تکرار سال قبل دارد. در اکثر مدارس ابتدایی، در دوسال اول مدرسه نمرات خاصی در گزارش ارزیابی و کارنامه درج نمی‌شود، اما فقط یک ارزیابی مختصر عملکرد فرزند شما توسط معلم انجام می‌شود و نظراتی درمورد آن نوشته می‌شود.

نکته مهم: نمرات و درجه‌های بد به هیچ وجه جای نگرانی و ناامیدی ندارند. معلمان خوشحال خواهند شد که به دانش آموز با درجه ی بد مشاوره ارائه دهند و برای داشتن عملکرد بهتر در مدرسه کمک کنند. همچنین در همه شهرها تعداد زیادی از مراکز مشاوره در این مورد وجود دارد.

‌تحصیل کودکان استثنایی و دارای معلولیت در مدارس آلمان

در بسیاری از مدارس آلمان، کودکان استثنائی دارای نیازهای ویژه یا معلولیت، می توانند با کودکان عادی مشغول آموزش باشند. اما مدارس تخصصی زیادی هم نیز فقط برای کودکانی که دارای نیازهای آموزشی خاصی هستند وجود دارد. اگر کودک دوره اولیه مهد کودک را در آلمان سپری کرده باشد، همان مهد کودک (کودکستان) و یا اگر تازه به همراه والدین وارد آلمان شده است، کارگران اجتماعی در محل اقامت کودک می توانند به او و خانواده اش راهنمایی کنند که کودک را چگونه و در چه مرکز آموزشی ثبت نام کنند.

فعالیت‌های فوق برنامه در مدارس آلمان

معمولاً شاگردان یک بار در سال با همکلاسی‌هایشان به سفر دسته‌جمعی می‌روند که سه تا پنج روز طول می‌کشد و تمامِ کلاس به شهر دیگر و یا محل دیگری سفر می‌کند. روزهای گردش دسته‌جمعی در طبیعت نیز وجود دارد. به این ترتیب کودکان با تاریخ، فرهنگ و طبیعت آشنا می‌شوند. جشن مدرسه نیز برگزار می‌شود که طی آن به عنوان مثال توسط کودکان، تئاتر یا کنسرت موسیقی برگزار می‌شود.

نحوه ارتباط والدین با مربیان مدارس آلمان

درهر مدرسه انجمن والدین وجود دارد که شامل والدینی است که با مدرسه همکاری می‌کنند. چندین بار در سال جلسه اولیا و مدرسه برگزار می‌شود که طی آن والدین اطلاعات مهمی از معلمین دریافت می‌کنند و با یکدیگر آشنا می‌شوند. البته والدین می‌توانند وقت ملاقاتی با معلم مربوطه تعیین و با او جداگانه صحبت کنند که جلسه "اولیا و مربیان" نامیده می‌شود و در صورتی انجام می‌شود که در مدرسه مشکلی وجود داشته باشد یا والدین بخواهند بدانند وضع فرزندشان در مدرسه چگونه است.